The Godfather als bron

The Godfather komt in lijstjes vaak naar voren als de beste film ooit gemaakt. Ook de andere twee delen uit deze trilogie over de familie Corleone uit Sicilië worden genoemd als hoogtepunten uit de filmgeschiedenis. Het eerste deel viert dit jaar zijn vijftigste verjaardag. Dat heugelijke feit wordt terecht gevierd in tal van bioscopen over de wereld. Het was deze film, waarin ook de muziek onvergetelijk is, die mij inspireerde tot het album Contradictions. Ik ging naar Sicilië om Italiaans te leren, de locaties uit de film te bezoeken en vond er vriendschap en liefde voor dat mooie eiland waar niets is wat het lijkt. 
 
Over die films is veel geschreven. Ook over de muziek, met die bekende soundtrack die vrijwel iedereen kan mee neuriën, is al zoveel verteld. Onlangs heb ik de drie delen weer eens bekeken. Telkens lijkt het of ik die films voor het eerst zie. Ik geloof dat alles wat betekenis heeft zich elke keer opnieuw openbaart. Dat geldt voor alle goede kunst, boeken, muziek en films. Maar is ook van toepassing op plaatsen. Ongeacht hoe vaak je ergens bent geweest kun je toch weer overvallen worden door de schoonheid die zich onaangekondigd toont. In mijn geval is de muziek zo’n plek waar ik altijd verwonderd raak, die me ontroert, troost biedt en vreugde schenkt. 
 
Sinds ik in 2015 voor het eerst naar Taormina vertrok voor een taalreis ben ik verliefd geworden op Sicilië. Toen ik op een dag besloot met een taxi naar Savoca in de provincie Messina te gaan om onder andere de kerk te bezoeken die in de film te zien is, ben ik in de ban geraakt van de schoonheid van die omgeving. Maar het is niet alleen de schoonheid van het landschap dat in mij een gevoelige snaar raakt. Het zijn vooral de mensen die ik er heb ontmoet en die ik ondertussen als mijn tweede familie beschouw. Ik leerde er Vittorio kennen die me als oudere gentleman onder zijn hoede nam en me de omgeving liet zien. Door de ogen van de mensen die ergens wonen kun je zelf meer zien dan de toerist, daar ben ik zeker van. Vittorio is in de leeftijd van mijn ouders en hij runt er een hotel. Over het goede leven, met wijn, spijs, kunst en muziek kun je hem niets wijs maken. Over vriendschap en warme familiebanden evenmin.
 
De laatste jaren heb ik op het eiland vaak optredens gegeven. Steeds was dat een muzikaal feest. Telkens zingend in dat decor van die bijzondere film. De banden zijn er sterk. Familiebanden, zoals in de film te zien, blijken onverbrekelijk. Loyaliteit en vriendschap schrijft men er met hoofdletters. 
 
De tijden zijn veranderd, maar de sfeer, dat gevoel, is onaangetast. Het pure van die gemeenschap waarin men samen lacht, huilt, eet en drinkt is iets waar ik geen weerstand tegen kan bieden. Maar de samenleving is daar ook tot op zekere hoogte gesloten, zeker voor buitenstaanders die enkel de lachende gezichten zien. Het duurt een tijdje voor je opgenomen wordt. Pas als je mensen kent en vriendschap sluit is het mogelijk binnen te treden in wat voor velen verborgen blijft. Je leert elkaar kennen en opent elkaars gesloten kern. Muziek is in zekere zin de beste notenkraker. Want muziek breekt dwars door de harde kern van mensen heen. Door muziek begrijpen we elkaar.
 
Mijn album Contradictions heeft daar in dat mooie Savoca als idee vorm gekregen. Zeker toen ik de Godfather weer eens bekeek nadat ik er was geweest werd me duidelijk dat tegenstrijdigheden interessant zijn. In de film, dat geldt voor alle drie de delen, speelt de schoonheid, de liefde en de loyaliteit naar de familie een even grote rol als het gewelddadige, het weerzinwekkende. Liefde en dood staan tegenover elkaar. Uiteraard minder spectaculair dan regisseur Francis Ford Coppola in die schitterende films laat zien, spelen tegenstrijdigheden ook in ons leven van alle dag een belangrijke rol. De mens is van nature niet rechtlijnig, maar vooral tegenstrijdig. Die tegenstrijdigheden geven het leven, soms al schurend, glans. 
 
In de film slaagt componist Nino Rota er op weergaloze wijze in deze tegenstrijdigheid te vangen. Die soms mierzoete melodie wordt als een sierlijke strik gebonden om het drama dat zich in de film afspeelt. De melodie met die hoge violen en mandolines geeft contrast, diepte. Als je echter goed luistert dan is de tragedie in die melodie al hoorbaar. Iets wat zo lieflijk klinkt kan niet zonder een tegenkracht. Het klinkt te mooi om waar te zijn. En wat blijkt? Het is niet waar. Het noodlot slaat toe, zoals dat altijd gebeurt.
 
Met een hoofd vol indrukken ben ik met pianist Cor Bakker aan de slag gegaan om juist die tegenstrijdigheid te vangen. Als iemand het wezen van de muziek kent, dan wel Cor. Intuïtief voelden we elkaar aan. Parla Più Piano uit The Godfather draagt in de live-versie die Cor en ik speelden voor L1 TV die contradictie in zich. De piano klinkt tegelijk opbeurend als ook dreigend. Met die tegenstrijdigheid in ons beider gedachten hebben we dit liedje, dat ook op het album staat, gebracht.
 
Als eerbetoon aan die prachtige film en als terugblik op de totstandkoming van mijn album Contradictions volgt hier Parla Più Piano.

---